A obra de Santa María do Naranco forma parte dun complexo palatino situado nas faldas do Naranco, na zona norte de Oviedo, que era a capital do reino astur. San Miguel de Lillo e Santa Cristina de Lena son as outras edificación que constitúen a corte do rei Ramiro I, que convertiuse no promotor destas obras coa finalidade de deixar constancia da grandiosidade e ostentar a corte asturiana. Non obstante, aínda que non se poda dar unha autoría á obra, pode ser que o ecleticismo que presenta sexa fruto de outros templos que estaban presentes pola zona, de forma que un arquitecto excepcional formou esta obra que representa a tremenda calidade que presenta o culmen do prerrománico español, destacando a análise dende un punto de vista técnico e artístico.
Despois de que os pobos bárbaros sobrepasen os lindes romanos, producirase no Imperio unha fractura non só na política, senón que tamén unidade artística. Até o século XI, cando se inicia a arte románica, a primeira arte universal, non haberá unidade pola rexionalización da arte, de xeito que a riqueza dos estilos que se desenvolven en toda Europa Occidental agrúpase baixo a denominación da arte prerrománica.
Tras a caída do reino visigodo, a maior parte do territorio peninsular estará baixo dominio musulmán, excepto un pequeno reduto na zona norte. Os cristiáns crearan nesta zona un forte núcleo de resistencia, coa corte en Oviedo, sendo unha continuación da monarquía visigoda aínda que no campo da arte moi diferenciada polo impulso dado polos monarcas.
É unha arte palatina que non só recibe influenzas do pasado romano, senón que reciben trazos carolinxios, visigodas e musulmáns, e presentaran solucións arquitectónicas sen precendentes até que aparece a arte románica.
É un palacio de recreo cunhas dimensións de 20 metros de largo, seis de altura, construído con sillares moi ben labrados nos muros angulares, nos arcos e nos contrafortes. Conta con dúas naves superpostas, non tres, como asemella no exterior. Estas naves están cubertas por bóvedas de toba que son recortadas lonxitudinalmente por varios arcos de faixa. O conxunto produce unha gran sensación de verticalidade, dende o seu nacemento, nun zócalo de pedra, até o cumio, o teitume a dúas augas.
No centro dos costados dos lados norte e sur sitúanse dúas portas terminadas nun arco de medio punto que dan acceso a cada unha das plantas. Mentres que no lado norte existe unha escaleira dobre que da acceso ao pórtico de entrada, da mesma altura que os muros laterais e reforzada con contrafortes, no lado sur probablemente abríase un belvedere, repetindo o esquema da porta norte pero sen a dobre escaleira. Cada un dos pórticos protexe a porta de entrada superior, que a súa vez acubilla á porta de entrada ao piso inferior inmediatamente debaixo da porta superior
O piso inferior, erroneamente asociado como unha cripta, conta cun banco que recorre o perímetro interior de toda a estancia, que está abovedada de canón de toba reforzada cos arcos de faixa as naves laterais teñen cubertas de madeira.
A toba é un material moi resistente e lixeiro, polo que por riba da bóveda inferior constrúese o segundo andar, que repite o esquema anterior, con dous blevederes e a gran sala central principal. Este espazo recibe o nome de Aula Rexia, e é a parte máis importante do edificio.
O interior do piso superior presenta unha bóveda de canón de toba reforzada por máis arcos de faixa, que se corresponden no exterior cos impoñentes contrafortes. Estes arcos inician o seu percorrido dende o salmer, que descansa sobre unhas ménsulas situadas ao longo do interior dos lados maiores, a modo de liña de imposta. A ornamentación de este espazo é moi rica, como veremos máis adiante. Unha arquería cega de arcos de medio punto e lixeiramente peraltado e descenden dende o arco central, dando unha sensación de volumetría e profundidade.
Nos laterais do piso superior localízanse os dous belvederes ou miradoiros, que dan un aire estilizado ao conxunto e unha apreciación dun edificio completamente baleiro. A nave central accede a estas balconadas a través de tres portas alinteladas baixo arcos de medio punto. Orientados ao leste e ao oeste, presentan unhas soleadas vistas. Contan con tres arcos de medio punto frontais e en cada lateral outros dous arcos cun peralte pronunciado acubillan a outros arcos menores. Os dous miradores quedan cubertos por unha bóveda de canon reforzada por un único arco de faixa, e cabe destacar os grans vans frontais ocupados por unha arquería que semella á da sala central, xa que son arcos de medio punto que decrecen en peralte e en tamaño, sendo o central o arco máis voluminoso. O arquitecto quería crear un efecto de escenario, por iso fixo que a altura e a anchura dos arcos decrecera cara os arcos laterais.
En canto a ornamentación da edificación, fronte ao exterior sobrio, austero e simple, o interior foi proxectado cunha gran minuciosidade na elaboración dos adornos. As columnas teñen fustes sogueados, os capiteis de pencas baseados nos corintios con motivos vexetais que lembran o seu pasado visigodo, motivos animados e outro tipo de arreglos aínda que moi esquematizados. Nas enxutas enmárcase os medallóns labrados con temas orientas, cabalos e cabaleiros. No exterior conta cunha escasa decoración, como as estrias dos contrafortes e os medallóns dos arcos dos miradoiros.
A ornamentación astur segue un rico programa iconográfico promovido por Ramiro I e a Igrexa, en menor medida. Trata de manifestar o prestixio do reino astur pero tamén vincular as representacións co poder da divindade, tratando de glorificar a figura da monarca. Até a chegada do románico, Santa María do Naranco é o único edificio que representa unha estrutura abovedada tan estudada e harmonizada. O sistema de contrarrestos dos contrafortes é un adianto do que será nun futuro a primeira arte universal.
Qlo
ResponderEliminar